CTET 2024 December Psychology Question No 01 in Kannada with 360° Analysis

ಪ್ರಶ್ನೆ 1: "ಕಷ್ಟದ ಪರಿಸರದಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಓದಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ ದಿನೇ ದಿನೇ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ." ಈ ಮಾತು ಮಕ್ಕಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವ ಪ್ರಮುಖ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ?

(1) ನಿರಂತರತೆ ಮತ್ತು ಅನಿರಂತರತೆ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

(2) ಸ್ಥಿರ ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಬದಲಾಗುವ ಗುಣಗಳ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

(3) ಅನುವಂಶೀಯತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

(4) ವಿಭಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

English Version of the Question is here:

CTET 2024 December Child Development and Pedagogy MCQ 

No. 1) Academic performance and intellectual abilities gradually improve in children who leave deprived settings and enter enriched settings. The above argument points primarily towards which of the following debates of development? 

(1) Continuity versus Discontinuity 

(2) Entity versus Incremental 

(3) Heredity versus Environment 

(4) Differentiation versus Integration

ಪ್ರಶ್ನೆ 1: "ಕಷ್ಟದ ಪರಿಸರದಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಓದಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ ದಿನೇ ದಿನೇ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ." ಈ ಮಾತು ಮಕ್ಕಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವ ಪ್ರಮುಖ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ?

(1) ನಿರಂತರತೆ ಮತ್ತು ಅನಿರಂತರತೆ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

(2) ಸ್ಥಿರ ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಬದಲಾಗುವ ಗುಣಗಳ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

(3) ಅನುವಂಶೀಯತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

(4) ವಿಭಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

ಸರಿಯಾದ ಉತ್ತರ: ಆಯ್ಕೆ (3) ಅನುವಂಶೀಯತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ

ವಿವರವಾದ ಪರಿಹಾರ:

ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯಲ್ಲಿ, ಮಕ್ಕಳು "ಕಷ್ಟದ ಪರಿಸರದಿಂದ" (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಲಿಕೆಗೆ ಪೂರಕವಲ್ಲದ ವಾತಾವರಣ) "ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ" (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವ, ಸಮೃದ್ಧ ವಾತಾವರಣ) ಬಂದಾಗ ಅವರ ಓದಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ (ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ) ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ (ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು) ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪರಿಸರ ಬದಲಾದಾಗ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಬದಲಾವಣೆ ಆಗುವುದನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ, ಇದು ಮಕ್ಕಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಸರಕ್ಕಿರುವ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಕ್ಕಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಅನುವಂಶೀಯತೆ (ಜೀನ್‌ಗಳಿಂದ ಬರುವುದು) ಮತ್ತು ಪರಿಸರ (ನಾವು ಬೆಳೆಯುವ ವಾತಾವರಣ) ಇವೆರಡರ ಪ್ರಭಾವದ ಕುರಿತಾದ ಶಾಶ್ವತ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ಪೂರಕ ಮಾಹಿತಿ:

ಅನುವಂಶೀಯತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ (Heredity versus Environment / Nature versus Nurture Debate):

ಇದು ಮಕ್ಕಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಚರ್ಚೆಯಾಗುವ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಹೇಗಾಗುತ್ತಾನೆ, ಅವನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ ಹೇಗೆ ರೂಪಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಹಿಂದೆ ಅವನ ಜೀನ್‌ಗಳ (ಅನುವಂಶೀಯತೆ) ಪಾತ್ರ ಎಷ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಅವನು ಬೆಳೆಯುವ ವಾತಾವರಣ, ಅನುಭವಗಳು (ಪರಿಸರ) ಪಾತ್ರ ಎಷ್ಟಿದೆ ಎಂಬುದೇ ಈ ಚರ್ಚೆಯ ಮೂಲ.

ಅನುವಂಶೀಯತೆ (Nature / ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರ): ಇದು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಪೋಷಕರಿಂದ ಜೀನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯುವ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಣ್ಣಿನ ಬಣ್ಣ, ಕೂದಲಿನ ಬಣ್ಣ, ಎತ್ತರ, ದೇಹದ ಆಕಾರ, ಕೆಲವು ರೋಗಗಳಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ, ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವೂ ಅನುವಂಶೀಯವಾಗಿ ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ ನಿರ್ಧರಿತವಾಗುವ ಅಂಶಗಳು.

ಪರಿಸರ (Nurture / ಪೋಷಣೆ): ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿ ಬೆಳೆಯುವ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ವಾತಾವರಣ, ಅನುಭವಗಳು, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಪೋಷಣೆ, ಕುಟುಂಬದ ಪ್ರಭಾವ, ಸ್ನೇಹಿತರ ಪ್ರಭಾವ, ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಮುಂತಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪ್ರಶ್ನೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ "ಸಮೃದ್ಧ ಪರಿಸರ" ಎಂದರೆ ಕಲಿಕೆಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ನೀಡುವ, ಅಗತ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ, ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವಂತಹ ವಾತಾವರಣ. ಇಂತಹ ವಾತಾವರಣವು ಮಕ್ಕಳ ಬೌದ್ಧಿಕ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ಮಗುವಿನ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಕೇವಲ ಜೀನ್‌ಗಳಿಂದ ಬರುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಅವು ಇನ್ನಷ್ಟು ಅರಳುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಚರ್ಚೆ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಅನುವಂಶೀಯತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಎರಡೂ ಮಕ್ಕಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತವೆ (interact) ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ, ಒಬ್ಬ ಮಗುವಿನ ಜೀನ್‌ಗಳು ಅವನ ಪರಿಸರವನ್ನು ಹೇಗೆ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಬಹುದು, ಮತ್ತು ಪರಿಸರವು ಜೀನ್‌ಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಬಹುದು.

ಸಮಗ್ರ ಮಾಹಿತಿ: ಇತರ ಆಯ್ಕೆಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ (360 ಡಿಗ್ರಿ ಮಾಹಿತಿ):

1) ನಿರಂತರತೆ ಮತ್ತು ಅನಿರಂತರತೆ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ (Continuity versus Discontinuity):

ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ? ಮಕ್ಕಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಒಂದೇ ಸಮನೆ, ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ (ನಿರಂತರತೆ) ನಡೆಯುತ್ತದೆಯೇ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ, ಹಠಾತ್ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ (ಅನಿರಂತರತೆ) ನಡೆಯುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬುದರ ಬಗೆಗಿನ ಚರ್ಚೆ ಇದು.

ನಿರಂತರತೆ (Continuity): ಬೆಳವಣಿಗೆ ಒಂದು ಮೃದುವಾದ, ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಹಿಂದಿನ ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಗುವಿನ ಎತ್ತರ ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದು, ಪದಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದು – ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಬದಲಾಗಬಹುದೇ ಹೊರತು, ಸ್ವರೂಪ ಬದಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಅನಿರಂತರತೆ (Discontinuity): ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಕೆಲವು ಪ್ರತ್ಯೇಕ, ಗುಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಭಿನ್ನ ಹಂತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲೂ ಮಗು ಹೊಸ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಯೋಚಿಸಲು, ಅನುಭವಿಸಲು ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಹಳೆಯ ಹಂತದಿಂದ ಹೊಸ ಹಂತಕ್ಕೆ ಜಿಗಿದಂತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಜೀನ್ ಪಿಯಾಗೆಟ್‌ನ ಅರಿವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಂವೇದನಾ-ಚಾಲಕ ಹಂತದಿಂದ ಪೂರ್ವ-ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುವುದು) ಮತ್ತು ಎರಿಕ್ ಎರಿಕ್ಸನ್‌ನ ಮನೋಸಾಮಾಜಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳು ಈ ಅನಿರಂತರತೆಯ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆ. ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲೂ ಮಗು ಹೊಸ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿ, ಹೊಸ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಂಬಂಧ: ಪ್ರಶ್ನೆಯು ಪರಿಸರದ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾಗುವ ಸುಧಾರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು, ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹಂತ ಹಂತವಾಗಿ ನಡೆಯುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಅಥವಾ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ.

2) ಸ್ಥಿರ ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಬದಲಾಗುವ ಗುಣಗಳ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ (Entity versus Incremental / Fixed versus Growth Mindset):

ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ? ಈ ಚರ್ಚೆಯು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಅವುಗಳು ಸ್ಥಿರವಾದ (ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗದ) ಗುಣಗಳೇ ಅಥವಾ ಪ್ರಯತ್ನದ ಮೂಲಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬಹುದಾದ (ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದಾದ) ಗುಣಗಳೇ ಎಂಬುದು.

ಸ್ಥಿರ ಗುಣಗಳು (Entity Mindset / Fixed Mindset): ಈ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಇರುವವರು ತಮ್ಮ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಭೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ ಬಂದಿದ್ದು, ಬದಲಾಯಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, "ನಾನು ಗಣಿತದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದಾಗಲೇ ಕೆಟ್ಟವನು" ಅಥವಾ "ನನಗೆ ಎಂದಿಗೂ ಈ ಕೌಶಲ್ಯ ಬರಲ್ಲ" ಎಂದು ಭಾವಿಸುವುದು. ಇಂತಹವರು ವೈಫಲ್ಯಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಕೊರತೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬಿಟ್ಟುಬಿಡುತ್ತಾರೆ.

ಬದಲಾಗುವ ಗುಣಗಳು (Incremental Mindset / Growth Mindset): ಈ ಮನಸ್ಥಿತಿ ಇರುವವರು ತಮ್ಮ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನ, ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆಯಿಂದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. "ನಾನು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟಪಡುತ್ತೇನೆ, ಆದರೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಲಿಯಬಹುದು" ಅಥವಾ "ನಾನು ಈಗ ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ಉತ್ತಮವಾಗಬಹುದು" ಎಂದು ಭಾವಿಸುವುದು. ಇಂತಹವರು ವೈಫಲ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲಿಕೆಯ ಅವಕಾಶಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಕ್ಯಾರಲ್ ಡ್ವೆಕ್ (Carol Dweck) ಎಂಬ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನಿ ಈ 'ಗ್ರೋತ್ ಮೈಂಡ್‌ಸೆಟ್' ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಂಬಂಧ: ಪ್ರಶ್ನೆಯು ಪರಿಸರದಿಂದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಇದು 'ಬದಲಾಗುವ ಗುಣಗಳ' ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆಂತರಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಾಹ್ಯ ಪರಿಸರದ ಪ್ರಭಾವದ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಇದು ನೇರವಾಗಿ ಈ ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

4) ವಿಭಿನ್ನತೆ ಮತ್ತು ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವಿಕೆ ನಡುವಿನ ಚರ್ಚೆ (Differentiation versus Integration):

ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ? ಇದು ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದೇಹದ ಭಾಗಗಳು, ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಅಥವಾ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಹೇಗೆ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬೆಳೆದು (ವಿಭಿನ್ನತೆ) ನಂತರ ಒಂದು ಸಮನ್ವಯದಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಪೂರ್ಣ ಭಾಗವಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ (ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವಿಕೆ) ಎಂಬುದರ ಕುರಿತಾಗಿದೆ.

ವಿಭಿನ್ನತೆ (Differentiation): ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಅಥವಾ ಕಾರ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮತ್ತು ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ನಂತರ, ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ಅವು ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸಣ್ಣ ಮಗು ಏನನ್ನಾದರೂ ಹಿಡಿಯಲು ಇಡೀ ಕೈ ಮತ್ತು ತೋಳನ್ನು ಬಳಸಿದರೆ, ಬೆಳೆದಂತೆ ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಳಸಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಹಿಡಿಯಲು ಕಲಿಯುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ, ಭ್ರೂಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕೋಶಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ಅಂಗಾಂಶಗಳು (ಮೂಳೆ, ಮಾಂಸಖಂಡ, ನರ) ಮತ್ತು ಅಂಗಗಳಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವಿಕೆ (Integration): ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಅಥವಾ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಂಡ ಭಾಗಗಳು, ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸಮನ್ವಯದಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಕಲಿಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಸುಸಂಘಟಿತ, ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬರೆಯಲು ಕಲಿಯುವಾಗ, ಕಣ್ಣುಗಳು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ನೋಡಲು, ಮೆದುಳು ಅವುಗಳನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಕೈಗಳು ಪೆನ್ ಹಿಡಿದು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಒಂದಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇದು ವಿಭಿನ್ನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ.

ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಸಂಬಂಧ: ಪ್ರಶ್ನೆಯು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಸುಧಾರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು, ದೇಹದ ಅಥವಾ ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ವಿಭಜನೆ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವಿಕೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಲ್ಲ.