ಮೇ-20 : ವಿಶ್ವ ಮಾಪನಶಾಸ್ತ್ರ ದಿನ

May-20 : World Metrology Day 2021

ಮೇ 20 ವಿಶ್ವ ಮಾಪನಶಾಸ್ತ್ರ ದಿನ

ಮೇ 20 1825 ರಂದು ಪ್ಯಾರಿಸ್ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಸಮಾವೇಶದ ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಈ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಾಪನ ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಚೌಕಟ್ಟು ವಾಣಿಜ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸಲು ಈ ದಿನಾಚರಣೆಯ ಅನುಕೂಲಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ, ಭೌತಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ನಿಖರ ಅಲಕತೆಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಮಾಪನ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮಾಪನಶಾಸ್ತ್ರ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಮಾಪನ ಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂದರೇನು

ಮಾಪನಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂದರೆ ಅಳತೆಗಳ ವಿಜ್ಞಾನ ಎಂದರ್ಥ. ಈ ಶಾಸ್ತ್ರವು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಬೆಳೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಸಂದರ್ಭದ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಪನಗಳ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ಹಾಗೂ ದಾಖಲೀಕರಣದ ಮೂಲವನ್ನು ಹುಡುಕಬಹುದಾಗಿದೆ.

'ಲೇ ಗ್ರಾಂಡ್ ಕೆ' ಮಾದರಿ :

1ಕೆಜಿ ಎಂದರೆ ಎಷ್ಟು ಎಂಬುದನ್ನು ಮಾಪನ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ 18 89 ರಿಂದ ಒಂದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅದನ್ನು 'ಲೇ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಕೆ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಶೇಕಡ 90ರಷ್ಟು ಪ್ಲಾಟಿನಂ ಹಾಗೂ ಶೇಕಡಾ 10ರಷ್ಟು ಇರಿಡಿಯಮ್ ಅನ್ನುವ ಮೂರು ಸುತ್ತಿನ ಗಾಜಿನ ಕವಚದಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ ಅದನ್ನೇ ಮಾಪನವನ್ನಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಮಾದರಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್ನ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತೂಕ ಮತ್ತು ಅಳತೆ ಸಂಸ್ಥೆ ಯಲ್ಲಿದೆ.

ಮಾಪನ ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಲ್ಲಿ Metrology ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ‌.

2021 ರ ವಿಶ್ವ ಮಾಪನಶಾಸ್ತ್ರ ದಿನದ ಥೀಮ್ : "Measurement for Health" (ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಅಳತೆ)

ಪ್ರಮುಖ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕಮಾನಗಳು

1) ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರವಾಹ (I) = ಅಂಪಿಯರ್

2) ವಿದ್ಯತ್ ರೋಧ (R) = ಒಮ್

3) ವಿದ್ಯುತ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ = ವ್ಯಾಟ್ (W)

4) ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿ (E) = ಜೂಲ್ (J)

5) ವಿದ್ಯುದ್ದಾವೇಶ (Q) = ಕೋಲಮ್

6) ವಿಭವಾಂತರ = ವೋಲ್ಟ್ (V)

7) ಬಲ = ನ್ಯೂಟನ್ (N)

8) ಶಾಖಶಕ್ತಿ = ಜೂಲ್ (J)

9) ಕೆಲಸ (Work) = ಜೂಲ್ (J)

10) ಉಷ್ಣ = ಜೂಲ್

ಪ್ರಮುಖ ಅಳತೆಯ ಸಾಧನಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಉಪಯೋಗ

ದಿಕ್ಸೂಚಿ:- ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ರೇಡಾರ :- ಹಾರಾಡುವ ವಿಮಾನದ ದಿಕ್ಕು ಮತ್ತು ಮೂಲವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್:- ಶಬ್ದ ತರಂಗಗಳನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನಾಗಿ ಪರಿವತಿ೯ಸಲು ಬಳಸುವರು.
ಮೆಘಾಪೋನ್-:- ಶಬ್ದವನ್ನು ಅತೀ ಮೂಲಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಟೆಲಿಫೋನ್:- ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಶಬ್ದವನ್ನು ಕೇಳಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಲ್ಯಾಕ್ಟೋಮೀಟರ್:-ಹಾಲಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಓಡೋಮೀಟರ್:- ವಾಹನಗಳ ಚಲಿಸಿದ ದೂರ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಹೈಗ್ರೋಮೀಟರ್:-ತಾವರಣದ ಆದ್ರ೯ತೆ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಹೈಡ್ರೋಮೀಟರ್:- ದ್ರವಗಳ ನಿಧಿ೯ಷ್ಟ ಗುರುತ್ವಾಕಷ೯ಣೆ & ಸಾಂದ್ರತೆ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್:-ನಿರಿನ ಒಳಗೆ ಶಬ್ದವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಹೈಡ್ರೋಸ್ಕೋಪ್ :-ನೀರಿನ ತಳದಲ್ಲಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ
ಥಮೋ೯ಮೀಟರ್ :-ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಅಲ್ಟಿಮೀಟರ್ :- ಎತ್ತರ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಮೀಟರ್ :-ವಿದ್ಯುತ್ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ಯಾದೋಮೀಟರ್ :- ಸಮುದ್ರದ ಆಳ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಗ್ಯಾಲ್ವನೋಮೀಟರ್ :-ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ವಿದ್ಯುತ್ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ವೋಲ್ಟ್ ಮೀಟರ್ :- ಎರಡು ಬಿಂದುಗಳ ನಡುವಿನ ವಿಭವಾಂತರ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಥಮೋ೯ ಸ್ಟ್ಯಾಟ್ :-ನಿಧಿ೯ಷ್ಠ ಮಟ್ಟದ ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಅಳೆಯಲು
ಮ್ಯಾನೋಮೀಟರ್ :- ಅನಿಲ ಒತ್ತಡ ಅಳೆಯಲು
ರಿಫ್ರ್ಯಾಕ್ಟೋಮೀಟರ್ :- ವಕ್ರೀಭವನ ಸುಚಾಂಕ ಅಳೆಯಲು
ಸಿಸ್ಮೋಗ್ರಾಫ್ :- ಭೂಕಂಪನದ ತೀವ್ರತೆ ಮತ್ತು ದೂರ ಉದ್ದ ಅಳೆಯಲು
ಫೋಟೋಮೀಟರ್ :- ಎರಡು ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ತುಲನೆ ಮಾಡಲು
ಪೈರೋಮೀಟರ್ :- ಅತೀ ಹೆಚ್ಚಿನ ಉಷ್ಣತೆ ಅಳೆಯಲು
ರೈನಗೆಜ್ :- ನಿದಿ೯ಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶದ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಅಳೆಯಲು .
ಸ್ಪೀಡೋಮೀಟರ್ :- ವಾಹನಗಳು ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವ ವೇಗವನ್ನು ಅಳೆಯಲು
ಇಲೆಕ್ಟ್ರೋಎನಸೆಫಲೋಗ್ರಾಫಿ :- ಮೆದುಳಿನ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಸ್ಪಿಗ್ಮೋಮ್ಯಾನೋಮೀಟರ್ :- ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರೋಮೀಟರ್ - ವಣ೯ ಪಂಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಅಮ್ಮೀಟರ್ :- ವಿದ್ಯುತ್ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. . ಆಡಿಯೋಮೀಟರ್ :- ಶಬ್ದದದ ತೀವ್ರತೆ ಅಳೆಯಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಅನಿಯೋಮೀಟರ್ :- ಗಾಳಿಯ ವೇಗವನ್ನು ಅಳೆಯಲು
ಸ್ಪೇಥೋಸ್ಕೋಪ್ :- ಹೃದಯ ಬಡಿತ ಆಲಿಸಲು
ಬ್ಯಾರೋಮೀಟರ್ :- ವಾತಾವರಣದ ಒತ್ತಡ ಅಳೆಯಲು
ಡೈನಮೋ:- ಯಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವತಿ೯ಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋಕಾಡಿ೯ಯೋಗ್ರಾಫಿ :- ಹೃದಯ ಬಡಿತವನ್ನು ಗ್ರಾಫಿಕ್ ಚಿತ್ರದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಲು
ಬೈನಾಕ್ಯೂಲರ್ :- ದೂರದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
ಕಲರಿ ಮೀಟರ್ :- ಬಣ್ಣದ ತೀವ್ರತೆ ತಿಳಿಯಲು ಬಳಸುವರು.
ಸಿನೆಮ್ಯಾಟೋಗ್ರಾಫ್ :- ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಮೂಡಿಸಲು ಬಳಸುವರು .
ಕಾಡಿ೯ಯೋಗ್ರಫಿ:- ಹೃದಯದ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲು
ಕ್ರೋನೋಮೀಟರ್ :- ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾದ ಸಮಯವನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲು
ಕ್ಯಾಲಿಪರ್ :- ವಸ್ತುಗಳ ಬಾಹ್ಯಿಕ ಅಂತರಿಕ ವ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಳೆಯಲು
ಸೋನರ್ :- ಜಲಗತ ವಸ್ತುಗಳ ಸ್ಥಾನ ದೂರ .ದಿಕ್ಕು ಜವಗಳನ್ನು ಅಳೆಯಲು
ಉಷ್ಣಯಂತ್ರ :- ಉಷ್ಣವನ್ನು ಯಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವತಿ೯ಸಲು
ರೋಹಿತದಶ೯ಕ :- ಸಂಕೀರ್ಣ ಬೆಳಕಿನಿಂದ ಶುದ್ದರೋಹಿತವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ವಿಧಾನ
ಲೇಸರ್ :- ಏಕವಣಿ೯ಯ ಅತೀ ತೀವ್ರಬೆಳಕನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ವಿಧಾನ
ದ್ಯುತಿಕೋಶ :- ಬೆಳಕಿನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವತಿ೯ಸುವ ವಿಧಾನ
ಸೌರಕೋಶ :- ಸೌರಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವತಿ೯ಸುವ ಸಾಧನ
ಶುಷ್ಕಕೋಶ :- ರಾಸಾಯನಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪರಿವತಿ೯ಸುವ ವಿಧಾನ
ಸೆಂಟ್ರಿಪ್ಯೂಜ್ :- ವಿಭಿನ್ನ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ಸಾಧನ
ಅಸಿಲೇಟರ್ :- ಅಪೇಕ್ಷಿತ ಆವೃತ್ತಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಆಂದೋಲನಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಸಾಧನ
ಎ.ಸಿ.ಡೈನಮೋ :- ಪಯಾ೯ಯ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಸಾಧನ
ಡಿ.ಸಿ. ಡೈನಮೋ:- ನೇರ ವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸುವ ಸಾಧನ
ಪೆರಿಸ್ಕೋಪ್ :- ನೀರಿನ ಆಳದಲ್ಲಿರುವ ಸಬ್ ಮೆರೀನ್ ನಿಂದ ಸಮುದ್ರದ ನೀರಿನ ಮೇಲಿರುವ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲು